Wereldvluchtelingendag

Vluchten, op zoek gaan naar een veilige plaats om te leven, het gebeurde al in het oude Egypte. Toch duurde het tot de twintigste eeuw voor men internationaal de handen in elkaar sloeg om vluchtelingen te helpen. Sinds 2001 erkent men wereldwijd 20 juni als Wereldvluchtelingendag.

Deze dag heeft tot doel om de empathie en het begrip voor hun benarde situatie te vergroten en de veerkracht van vluchtelingen te erkennen bij het opnieuw opbouwen van hun leven. De cijfers liegen er niet om: elke minuut moeten 20 mensen hun huis, hun gemeenschap, hun land verlaten en vluchten door geweld, vervolging en oorlog.

In 1950 werd in Zwitserland de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR) opgericht. Ook vandaag is dat nog steeds de belangrijkste organisatie die verantwoordelijk is voor het ondersteunen en beschermen van vluchtelingen. De afgelopen decennia kwamen er veel vluchtelingen uit landen als Afghanistan, Somalië, Zuid-Soedan en Syrië. Ze werden in de eerste plaats opgevangen in buurlanden zoals Turkije, Pakistan, Libanon en Iran. Bekijk je vandaag de vluchtelingencijfers, dan staan Oekraïners op de tweede plaats na Syriërs.

Oorlogsjunk

Sinds de Russische invasie in Oekraïne kwam het vluchtelingenleed meer dan ooit in het nieuws. Journaliste Joanie de Rijke, spreker bij Read My Lips, maakte het allemaal van dichtbij mee. Vanaf de eerste dag stond ze op de plekken waar het gebeurde. Haar berichtgeving was te volgen in De Morgen, via videoverslagen in De Afspraak, dD Zevende Dag en op Radio 1. Op Streamz was ze te zien in de docureeks War Junkies, over haar werk in oorlogsgebied. Joanie bezocht immers al ettelijke oorlogszones. In 2008 liep het bijna mis toen ze in Afghanistan ontvoerd werd door de Taliban. Gelukkig volgde haar vrijlating zes dagen later. Bij thuiskomst schreef ze er een boek over.

We zien bijna dagelijks oorlogsbeelden op tv, maar hoe het 'echt' is, dat kunnen we ons moeilijk voorstellen. Joanie deelt graag haar ervaringen.

Migratievolgers

Vluchteling kan je ook binnen je eigen land worden. Denk aan Turkije. In 2022 was het koploper voor het onderdak verschaffen aan vluchtelingen met bijna 3,6 miljoen. Toen de grond er begin dit jaar beefde, was niet alleen het dodental enorm, ook het aantal mensen in nood nam enorme proporties aan. Ruim 9 miljoen mensen hadden hulp nodig, waaronder ook 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen.

Steven Decraene, die als tv-reporter naar verschillende conflict- en rampgebieden reist, bracht er live verslag van. Steven heeft meer dan twintig jaar ervaring als buitenlandverslaggever. Van de tsunami in Zuidoost-Azië, de terreuraanslagen in Europa, de migratiegolf van het Midden-Oosten tot West-Europa, tot de bosbranden, deze journalist was er overal bij. Sinds 2015 volgt hij Frankrijk op de voet als correspondent.

Ook Bert De Vroey volgt de trends in de wereld al ruim dertig jaar. Vijftien jaar lang specialiseerde hij zich in de VS. In het boek De kleuren van Amerika bundelde Bert zijn inzichten over diversiteit in de VS. Intussen groeit zijn aandacht voor migratie in Europa, zeker na de vluchtelingencrisis van 2015.

Oversteek

Helaas loopt de vlucht uit eigen land soms slecht af. Recent nog stierven honderden vluchtelingen in de Middellandse Zee na een schipbreuk voor de Griekse kust. Onze kustwacht weet alles van dergelijke hachelijke ondernemingen. Jaarlijks proberen immers talrijke vluchtelingen in erbarmelijke omstandigheden de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk te wagen.

VRT-journalist Thomas De Graeve trok naar Calais na een dodelijk incident op het Kanaal. Hij sprak er met een aantal vluchtelingen die toch het VK proberen te bereiken, ondanks het gevaar. Thomas bezocht zo ook een vluchtelingenkamp in Shah Puri Deep, het meest zuidelijke punt van Bangladesh. Daar wagen de gevluchte Rohingya uit Myanmar de gevaarlijke oversteek.

Joanie de Rijke, Steven Decraene, Bert De Vroey en Thomas de Grave, ze zijn stuk voor stuk begeesterde journalisten die als spreker van Read My Lips op een heldere en boeiende manier vertellen. Ook over moeilijke materie zoals vluchtelingen. Zij dragen het thema van wereldvluchtelingendag voor dit jaar in hun hart: ieder mens heeft het recht om veiligheid te zoeken – wie ze ook zijn, waar ze ook vandaan komen en wanneer ze ook gedwongen worden te vluchten.