Rik Pinxten

Spreker
Nederlands
Frans
Foto van Rik Pinxten

Wie is Rik Pinxten?

Rik is professor emeritus culturele antropologie die verfrissende ideeën heeft over religies, diverse culturen en de eigen identiteit. Al jaren draagt deze spreker de boodschap uit dat de vermenging van culturen niet alleen onomkeerbaar is, maar ook verrijkend. Toch is hij sterk gekant tegen het klassieke geloof in multiculturalisme, dat volgens hem gemeenschappen niet samenbrengt. In plaats daarvan pleit hij voor interculturalisme.

Pinxten prikkelt je met zijn boodschap, maar ook met de manier waarop hij ze brengt. Droge humor is een extra wapen om zichzelf en zijn publiek tot nadenken te stemmen. Hij durft te filosoferen over dagdagelijkse dingen, zonder daarbij hoogdravend te zijn. Laat je door deze spreker mee leiden en je komt vanzelf tot nieuwe inzichten.

    De eeuw van onze kinderen

    Antropoloog Rik staat in deze lezing stil bij de grote verschuivingen van onze naoorlogse geschiedenis, een geschiedenis waarmee zijn leven grotendeels samenvalt. A.d.h.v. reflecties vertelt hij over de economische ontwikkeling van Vlaanderen, het ontstaan van ons seculier wereldbeeld, de verschuiving van informatie naar kennis, het primaat van het neoliberalisme, de revival van xenofobie en nationalisme en de segmentering van samenleving en individu. Hij schreef dit neer in het boek De eeuw van onze kinderen, dat geen echte autobiografie is, maar aan de hand van zijn herinneringen wel aanzet tot een universele reflectie over het actuele leven van en in de westerse cultuur. Zo wil Pinxten ook ingaan tegen de hang naar hypes en 'opinies' van vandaag, die een klimaat van populisme voeden. De originele en onbevangen kijk van de spreker op onze 21ste eeuw is voor elk publiek een verrijkende ervaring.

    Wereldburgerschap en culturele eigenheid

    Interdependentie tussen streken en volkeren in de wereld vervangt vandaag meer en meer het onafhankelijkheidsideaal uit de 19de eeuw. De globalisering en het besef dat we nog generaties lang deze aarde zullen blijven bevolken, zorgt ervoor dat we moeten denken vanuit een nieuw kosmopolitisch perspectief: de mensheid is één. Daaronder kan ‘kosmopolitiek’ als ondergeschikt identiteitsstreven beleefd en uitgebouwd worden, in zoverre dat niet in strijd is met globale afspraken. Deze combinatie van kosmopolitische en identiteitsdimensies is nieuw. Cultuur en religie worden daarbij ondergeschikt aan onderhandelde algemene belangen. Het ontwikkelen van interculturele vaardigheden en het opvoeden tot ‘dialogische persoonlijkheden’ zijn hierin belangrijke onderdelen.

    Overgangsrituelen en vergelijkende religiestudie

    Het doopsel bij een geboorte, het huwelijksfeest wanneer twee mensen voor elkaar kiezen, de begrafenis van een dode, het zijn allemaal overgangsrituelen die overal ter wereld voorkomen om belangrijke crisismomenten in het leven te markeren. Verschillende religies en de drie godsdiensten hebben deze overgangsrituelen van een religieuze duiding voorzien. Daarnaast bestaan er ook tal van niet-religieuze overgangsrituelen en worden er steeds nieuwe bij gecreëerd. Aan de hand van zijn boek Overgangsrituelen geeft Rik tijdens zijn lezing een overzicht.

    Religie, godsdienst en fundamentalisme

    De wereld telt maar liefst 4000 levende religies, daarvan zijn alleen het jodendom, het christendom en de islam godsdiensten. In tegenstelling tot deze drie boekgodsdiensten, kennen vele religies geen godsbegrip, geen geloofshouding of geen moraal die aan de religie is gekoppeld.

    Het is volgens Rik dus onmogelijk om een wetenschappelijke studie van het religieuze te doen, vertrekkend vanuit de drie grote godsdiensten. Hij stelt voor om uit te gaan van de drie ‘oervormen’ van religiositeit, namelijk mythische, rituele en sjamanistische acties. Combinaties daarvan kenmerken dan iedere aparte religie en de drie godsdiensten. Rik Pinxten plaatst tijdens zijn lezing ook het fundamentalisme binnen dit kader.

    Schoon protest: er is een alternatief

    Het neoliberalisme is een vampierenideologie: 1% heeft steeds meer bloed nodig en zuigt de levenskrachten van de 99% uit. Deze 1% zal ook de aarde vernietigen om excessief te kunnen consumeren. Politiek kan deze ideologie uitsluitend leven door conflict en ongelijkheid voor te stellen als onvermijdelijk (TINA, There Is No Alternative), terwijl dat een leugen is.

    In zijn boek Schoon protest roept Rik op om macht terug te nemen. Dat kan door belangrijke sectoren aan de marktmechanismen te onttrekken: opvoeding, cultuur, gezondheids- en ouderenzorg, deels ook voedsel. Want als we de markt terugdringen, wordt gedeeld welzijn en geluk mogelijk voor meer mensen. Een warm pleidooi voor verzet in de geest van zijn mentor wijlen Jaap Kruithof. Voor de noodzaak ethisch, esthetisch en politiek te denken en te kiezen. Voor het schone, het goede en het medemenselijke denken en doen. Of wil je straks wakker worden in een mieren- of een wolvenmaatschappij?

Rik Pinxten is een interessante spreker. Zijn verhaal is inhoudelijk en retorisch zeer sterk.

Jan Schurgers

Vita Humana

Foto van micro

Interesse in deze spreker of moderator

Laat het ons weten en dan bezorgen we jou meer details.

Vraag een offerte aan