Read My Lips Actueel: Bert De Vroey over de Amerikaanse verkiezingen

Bij Read My Lips vind je sprekers met expertise in heel uiteenlopende domeinen. Handig wanneer je graag inside informatie wilt hebben over brandend actuele kwesties. Neem bijvoorbeeld de Amerikaanse verkiezingen van morgen. Om in de juiste stemming te komen voor deze belangrijke gebeurtenis die wereldwijd met hoogspanning gevolgd wordt, trakteert VRT journalist Bert De Vroey ons op een unieke inkijk voor en achter de schermen van deze strijd. Wie de komende vier jaar de machtigste man van de USA wordt, kan wereldwijd verstrekkende gevolgen hebben, dus ook voor ons. 

Zakenman

Bert: Het grootste verschil tussen kandidaten Trump en Biden is dat Biden gelooft in internationale samenwerking en Trump niet, tenzij er een direct voordeel in zit voor de Amerikanen. Trump benadert de relaties met andere landen als een zakenman: als wij iets doen voor jullie, moeten jullie iets terug doen voor ons. Deze houding is een breuk met het Amerikaanse beleid van de voorbije 60, 70 jaar. Natuurlijk hadden de Amerikanen ook toen voor de samenwerking met bijvoorbeeld Europa of het Midden-Oosten economische en strategische belangen in hun achterhoofd, maar er was toch tegelijk een soort van verantwoordelijkheidsgevoel.

Amerika was een beetje de behoeder van vrede en internationale orde en dat is onder president Trump helemaal verdwenen.

Biden zit veel meer op de lijn van multilaterale samenwerking.

America first

Bert: Tijdens zijn huidige ambtstermijn nam president Trump reeds diverse beslissingen die verregaande gevolgen hebben voor ons, voor Europa. Hij zegde onder meer de samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie op, iets wat heel belangrijk is voor Covid-19 op het moment dat er een vaccin komt. Je mag nu al verwachten dat Joe Biden veel meer geneigd zal zijn om een internationale aanpak te bespreken voor de verdeling ervan.

Trump toonde zich ook al zeer sceptisch over de NAVO. Nu, voor de Amerikanen eruit stappen moet er wel nog veel gebeuren, maar toch. Als Trump zou worden herverkozen, is het niet compleet uitgesloten dat hij zich nog verder verwijdert van Europa en van dat grote bondgenootschap.

Senaat

Bert: Momenteel zijn de republikeinen, de partij van Trump, in de meerderheid in de Senaat. Omdat er eveneens verkiezingen zijn voor een derde van de senaatszetels, bestaat de kans dat de democraten er toch een kleine meerderheid behalen. Ze moeten daarvoor vier zetels winnen en ik denk dat dat niet uitgesloten is. Zelfs zonder de medewerking van de Senaat kan Biden wel wat doen, zeker wat betreft de internationale samenwerking met de WGO, of terug toetreden tot het klimaatakkoord van Parijs. Dat gaat niet van vandaag op morgen, daar gaat een termijn over, maar het kan.

Swing

Bert: In de USA word je niet verkozen door de meeste stemmen te halen, verspreid over heel het land. Je moet staat per staat de verkiezingen winnen. Op basis van elke overwinning krijg je kiesmannen of -vrouwen, vertegenwoordigers in het zogenaamde kiescollege. In bijna alle staten is het zo dat als je wint, je alle kiesmannen krijgt. Hun aantal is afhankelijk van de bevolkingsgrootte in die staat. Heel wat staten zijn traditioneel republikeins of democratisch en daar weet de kandidaat eigenlijk al met zekerheid dat hij gaat winnen. Je zal er hen weinig campagne zien voeren. De echte strijdstaten zijn de swingstates. Dat zijn staten waar het profiel van de bevolking zo divers is dat het moeilijk voorspelbaar is welke kant het opgaat, ze verschillen van verkiezing tot verkiezing. Daar is het spannend en daar wordt vooral de strijd geleverd. Nieuw daaronder is Texas, met 38 kiesmannen, in het verleden altijd republikeins, maar blijkbaar maakt Biden er nu kans.

Moeilijk

Bert: Het kiessysteem in Amerika is totaal verschillend van bij ons. In de meeste staten moet je je registreren om op de kieslijsten te komen. Dat kan een maand op voorhand, een week, of in nog andere staten op het kiesbureau zelf. Ergens moet je in elk geval geregistreerd staan als kiezer met de Amerikaanse nationaliteit en burgerrechten. Dat is een eerste drempel. Dan moet je effectief gaan stemmen. In meer en meer staten, zeker nu met de epidemie, is het versoepeld en kon je al op voorhand gaan, of per post stemmen. Dat verschilt weer van staat tot staat.

Meer dan 80 miljoen Amerikanen hebben dat al gedaan en dat is gigantisch veel. Er zijn nog nooit zoveel mensen op voorhand gaan stemmen.

Knoeien

Bert: In elk geval, hoe ingewikkelder die procedures worden en hoe meer er verschillende wegen zijn om te stemmen, met al die verschillende regeltjes per staat, hoe meer kansen je hebt dat er hier en daar geknoeid wordt bij de telling, de controles. In principe moet je ervan uit gaan dat dat niet het geval is en ik denk dat het in 99% van de gevallen ook niet zo is.

Zeker als het heel spannend wordt en de uitslag afhangt van een of twee staten, dan kunnen we nu al verwachten dat er allicht procedures begonnen worden door de verliezende partij. 

Als het effectief zover komt dat het op het bord van het Hooggerechtshof belandt, dan zit de kans erin dat de meerderheid van de conservatieve rechters, van wie iedereen veronderstelt dat ze aan de kant van Trump zullen staan, de beslissing in zijn voordeel nemen. Zo'n dingen zijn theoretisch mogelijk met dit kiessysteem.

En dan zijn we bij Read My Lips uitermate gelukkig dat we zo bij Bert De Vroey terecht kunnen voor meer duiding en analyse. Want het zou best eens kunnen dat deze verkiezingsstrijd nog dagen of zelfs weken aansleept.

Meer over Bert De Vroey bij Read My Lips.